སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་ལ་དཔྱད་པ། གཉིས།

བཞི་པ། བོད་དུ་ཆོས་སྤེལ་ཚུལ།

ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས“བོད་ཀྱི་འདྲེ་སྲིན་གདུག་པ་ཅན་རྣམས་འདུལ་བ་ལ་སྔགས་མཁན་པད་མ་སམ་བྷ་ཝ་ཞེས་བགྱི་བ” [ 24 ] ཞེས་དང་། 《 ལྷོ་བྲག་ཆོས་འབྱུང 》 དུ“ཨོ་ཊན་གྱི་རྒྱལ་པོའི་སྲས་དགེ་སློང་པདྨ་ས་ཝ་ཞེས་བགྱི་བ་ཛམྦུའི་གླིང་ན་སྔགས་མཁན་འདི་བས་མཐུ་ཆེ་བ་མི་བཞུགས”[25] ཞེས་དང་།《དེབ་ཐེར་སྔོན་པོ》 ན “པད་མ་སམ་བྷ་ཝ་ཞེས་བྱ་བ་ཛམྦུའི་གླིང་ན་ཆེ་བའི་རིག་སྔགས་་”[26] ཞེས་སོགས་ལས་སློབ་དཔོན་པད་མ་འབྱུང་གནས་ནི་སྔགས་མཁན་ཟླ་མེད་ཅིག་ཡིན་པ་ཡོངས་གྲགས་སུ་གྱུར། རྒྱ་གར་རང་ལ་མཚོན་ན། སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཞི་པར་བྱུང་བའི《 རིན་ཆེན་རྒྱལ་མཚན་གཟུངས་ཀྱི་མདོ 》 (《宝幢驼罗尼经》 དུས་རབས་ལྔ་པར་རྒྱ་ནག་ཏུ་འགྱུར ) ཡི་ཤུགས་རྐྱེན་འོག་ཕྱིས་བྱུང་གི་ཆོས་གཞུང་རྣམས་སྔགས་སམ་གཟུངས་སྔགས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་གཞོལ་འགོ་བརྩམས་ཤིང་། “དུས་རབས་བརྒྱད་པར་གྲུབ་མཐའ་གསར་པ་（ སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པ 真言乘 ) འདི་རྒྱ་གར་གྱི་དགེ་སློང་འགས་མ་ཧཱ་ཙི་ནའི་ཡུལ་དུ་སྤེལ་འགོ་བརྩམས་པ་དང་འཇིགས་མེད་དགེ་བས་ཐོག་མར 《 རྣམ་སྣང་མངོན་བྱང་གི་རྒྱུད》(《大毗卢遮那劲》 )རྒྱ་འགྱུར་དུ་བྱས་ལ། དེ་ནས་རྡོ་རྗེ་བྱང་ཆུབ( 金刚智 )ཀྱིས《 རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོའི་རྒྱུད》 ( 金刚顶经 )རྒྱ་འགྱུར་དུ་མཛད་པ” [27] སོགས་ཀྱིས་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་རྒྱ་ཆེན་པོས་ཙི་ནའི་ཡུལ་དུ་ཁྱབ་སྤེལ་བྱུང་། སྤྱིར་ཆོས་ལུགས་གང་ཞིག་ཡིན་རུང་དེ་ཉིད་ས་ཁུལ་གཞན་དུ་ཁྱབ་སྤེལ་གཏོང་སྐབས། ཐོག་མར་ས་ཆ་དེའི་མིའི་གཤིས་ཁམས་དང་ཡུལ་ཆོས་ལ་བསྟུན་མཁས་བྱ་དགོས་པ་ལས་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་རྣམ་གཞག་སོགས་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་དུ་རྒྱ་ཆེན་པོར་སྤེལ་ཐབས་མེད། སྐབས་དེའི་བོད་ལ་མཚོན་ན་ཡང་། གདོད་མའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྟེ་ལྷ་གསོལ་འདྲེ་འདུལ་སོགས་ཀྱི་ཆོ་ག་དང་སྒྲུབ་ཐབས་ཕྲན་ཚེགས་རེ་ཡོད་ལ། དམངས་བྱིངས་ཀྱིས་ཀྱང་དེའི་ལུགས་ལ་དད་ཞེན་ཆེན་པོ་ཡོད་སྟབས་སློབ་དཔོན་ཁོང་གིས་ཀྱང་ཐོག་མར་ལྷ་སྲིན་དམ་ལ་བཏགས་པ་དང་། རྗེས་སོར་བོད་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་བརྒྱད་པོས་གཙོ་བྱས་རྗེ་འབངས་མང་པོ་སྒྲུབ་པ་བཀའ་བརྒྱད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་དབང་བསྐུར་ནས་གྲུབ་རྟགས་ཐོན་པར་བྱས་ཤིང་། མ་མོ་རྦོད་གཏོང་དང་དམོད་པ་དྲག་སྔགས་སོགས་ཀྱི་དྲག་སྔགས་ཀྱང་མང་པོ་བསྟན། གཞན་ད་དུང་རྗེ་འབངས་ཉེར་ལྔ་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་སྐལ་ལྡན་ལས་འཕྲོ་ཅན་མང་པོར་《 མན་ངག་ལྟ་བའི་ཕྲེང་བ་》སོགས་ལྐོག་ཆོས་སུ་བསྩལ། ཡང་ཁོང་ཉིད་ཀྱིས་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་གསར་བཞེངས་སྐབས་འདུལ་མཛད་པ་དང་། “ ངམ་ཤོད་གྲ་དོལ་སྟག་ལ་ཕུ་སོགས་ཆུ་དཀོན་པ་དང་ཆུང་བ་རྣམས་ལ་ཆུ་ཕྱུང་ལགྲམ་པ་ཐམས་ཅད་ཞིང་དུ་བྱས་ལ”[28] “གཙང་པོ་དང་མཚོ་ཀུན་སྒྲོམས་སུ་བཅུག་ལ་མིས་འཕྱོང་སུ་རུང་བར་” [29] བྱས། “ངམ་ཤོད་ཀྱི་བྱེ་མ་ཐམས་ཅད་ཚལ་དང་ནེ་གསིང་དུ་བསྒྱུར། བོད་ཡུལ་ངན་པ་ཀུན་བཟང་པོར་བྱས་ཏེ་ཐམས་ཅད་ཉམས་དགའ་བར་བྱས་” [30] པ་དང་། “མཚོ་མོ་མགུར་གྱི་བྱེ་མའི་ཞབས་ནེ་གསིང་དུ་སྔོ་ཕྱུར་ལ་བཏང་། དེའི་ཕྱི་འབྲེང་བྲག་དམར་གླ་བ་ཚལ་གྱི་སྨད་ནགས་སུ་བཏང་། ཀླུ་རྫིངས་སུ་ཆུ་བྱུང”[31] དུ་བཅུག་པ་སོགས་རྒྱ་གར་ཚ་ཁུལ་གྱི་ཞིང་ལས་སུ་སྤྱོད་པའི་ཆུ་བེད་ཀྱི་བྱ་ཐབས་ཏེ། གཙང་པོ་སྤུབས་སུ་འདྲེན་པ་སྟེ་ཡུར་རྐར་འདྲེན་པ། བྱེ་ཐང་དུ་རྩྭ་རྩི་འདེབས་པ། སོགས་བྱས་ཏེ་བོད་ཡུལ་ཀུན་ཉམས་དགའ་བར་བྱས། དེ་ལྟར་ལྷ་སྲིན་དམ་ལ་བཏགས་པ་སོགས་ཀྱི་ལས་མང་པོ་བྱས་ལ། དེ་དག་ལས་ཀྱང་ཆེས་གལ་ཆེ་བ་ནི་བསམ་ཡས་སྒྲ་སྒྱུར་གླིང་དུ་སློབ་དཔོན་ཁོང་ཉིད་ལོ་ཙཱ་བ་སྐ་བ་དཔལ་བརྩེགས་དང་། ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ། བཻ་རོ་ཙ་ན་སོགས་སོ་སོར་ལྷན་དུ་བསྡོངས་ནས་རྒྱུད་མང་པོ་བོད་དུ་བསྒྱུར་བ་དེའོ། །ཕྱིས་སུ་དེ་དག་རྣམས《 རྙིང་མའི་རྒྱུད་འབུམ 》 དུ་བཅུག་ཡོད་ཅིང་། དེ་ལ་རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པའི《 སྔ་འགྱུར་རྒྱུད་འབུམ་རིན་པོ་ཆེའི་རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་འཛམ་གླིང་ཐ་གྲུར་ཁྱབ་པའི་རྒྱན 》ཞེས་པའི་ནང་འཁོད་པ་ལྟར་ན་ཁོང་ཉིད་དངོས་སུ་ལོ་ཙཱ་བའི་གྲལ་དུ་ཞུགས་ཏེ་བསྒྱུར་གྲོགས་མཛད་པའི་ཆོས་ཚན་སུམ་ཅུ་སོ་གཉིས་ལྷག་ཡོད་ལ།《 སྡེ་དགེའི་རྙིང་མའི་རྒྱུད་འབུམ་གྱི་དཀར་ཆག་བསྡུས་པ་ཡོ་ག་གསུམ་གྱི་ལྡེ་མིག 》གཞིར་བཟུང་ན་ཆོས་ཚན་དྲུག་ཅུ་རེ་བདུན་ལྷག་བསྒྱུར་གནང་མཛད་ཡོད་པས། དེ་དག་གིས་བོད་ཀྱི་གསང་སྔགས་དར་སྤེལ་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུར་ནུས་པ་བླ་མེད་ཐོན་ཡོད། སློབ་དཔོན་ཁོང་ཉིད་བོད་ཡུལ་དུ་ལོ་ངོ་ཇི་ཙམ་བཞུགས་མིན་སྐོར་ལ་བཞེད་པ་མང་དུ་ཡོད་པ་ལས། ལ་ལས་ལོ་གསུམ་དང་། ལ་ལས་ལོ་དྲུག ལ་ལས་ལོ་བཅུ་གཉིས་དང་བཅོ་བརྒྱད་དུ་འདོད་པ་སོགས་མང་དུ་ཡོད་ལ། གཏེར་མ་ཁ་ཤས་སུ་ལོ་ལྔ་བཅུ་དང་བརྒྱ་ལྷག་ཏུ་བཞུགས་ཚུལ་སོགས་ཀྱང་བཤད་ཡོད། དེ་དག་ཁྲོད་ཁ་ཅིག་གིས་ཟླ་བ་གཅིག་ལོ་རུ་བརྩི་བ་དང་ཁ་ཅིག་གིས་ཟླ་བ་གཉིས་ལོ་རུ་བརྩི་བ་ལྟ་བུར་སྣང་། དེ་ལ་ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་《 རྦ་བཞེད་ 》ལུང་ཁུངས་སུ་བྱས་ནས་བོད་ཡུལ་དབུས་སུ་ཟླ་བ་བཅོ་བརྒྱད་དུ་བཞུགས་པར་ཁས་འཆེས་ལ། 《རྦ་བཞེད》 ཁ་སྐོང་ཅན་ན་ཡང་བོད་ཡུལ་དུ་ཟླ་བ་བཅོ་བརྒྱད་དུ་བཞུགས་པར་འདོད་མོད། བཞེད་ཚུལ་འདི་ལ་ཅུང་རགས་རྩིང་གི་ཆ་འདུག་སྟེ། སྔགས་རྙིང་མའི་ཆོས་འབྱུང་དང་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་མང་ཆེ་བའི་ནང་བསམ་ཡས་ལ་རབ་གནས་མཛད་དུས་སློབ་དཔོན་བཞུགས་ཡོད་ཚུལ་དང་། ཁོང་གིས་ད་དུང་དགའ་སྟོན་དུ་ལྷ་འདྲེ་ཟིལ་གནོན་གྱི་མགུར་བླངས་ཚུལ་ཡང་བཤད་ཡོད་ལ་ཁྱད་པར་བོད་ཀྱི་ལྷ་སྲིན་གདུག་པ་ཅན་རྣམས་འདུལ་བ་དང་། བསམ་ཡས་བཞེངས་པར་ས་ཆོག་མཛད་རྒྱུར་དམིགས་ནས་སློབ་དཔོན་ཁོང་ཉིད་གདན་དྲངས་པ་ཡིན་པ་ཡོངས་ལ་གྲགས་ཡོད་པས། བསམ་ཡས་བཞེངས་འགོ་ཚུགས་པ་ནས་གྲུབ་རག་བར་ནི་ཁོང་ཉིད་བོད་ཡུལ་དུ་བཞུགས་པའི་ཡུན་ཚད་ཡིན་པ་སྨོས་མ་དགོས་སོ། །དེ་ལ་མཁས་པ་ལྡེའུ་ཡིས་མཛད་པའི 《 རྒྱ་བོད་ཆོས་འབྱུང་རྒྱས་པ 》ན། “ ཡོས་ཀྱི་ལོ་ལ་རྨང་བཏིང་ནས་ལོ་སྐོར་གཅིག་སྟེ་འབྲུག་ལ་ཞལ་སྤྲོ་མཛད་དོ། ། ” [32] ཞེས་ལོ་སྐོར་གཅིག་སྟེ་ལོ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཡུན་ལ་བཞེངས་ཚར་བར་བཤད་ཡོད་པས་དེའི་ཡུན་ལ་སློབ་དཔོན་བོད་དུ་ཡོད་ལ།《 པད་མ་བཀའ་ཐང 》 ལྟར་ན་ཡང་ཕལ་ཆེར་ལོ་བཅུ་གཉིས་ལྷག་ཙམ་བོད་དུ་བཞུགས་པར་འདོད། གོང་གི་དེ་ལྟའི་མཛད་འཕྲིན་མང་པོ་ཞིག་ཀྱང་ལོ་ངོ་གཅིག་གཉིས་ཙམ་གྱི་རིང་ལ་གཏན་ནས་བསྒྲུབ་མི་ཐུབ་པས། ལོ་བཅུ་གཉིས་ལྷག་ཏུ་བོད་ཡུལ་དུ་བཞུགས་ནས་འགྲོ་དོན་བསྐྱངས་པར་ངེས་སོ། །

ལྔ་པ། ཕྱིར་རྔ་ཡབ་གླིང་དུ་གཤེགས་ཚུལ།

སློབ་དཔོན་ཉིད་ཀྱིས་བོད་ཡུལ་ལ་ཕན་པའི་བྱ་གཞག་རྒྱ་ཆེར་མཛད་མོད། “བློན་པོ་དག་ན་རེ་བོད་ཡུལ་བཟང་པོར་བྱས་པའི་སྔགས་མཁན་གྱི་མཐུ་དང་སྦྱར་ན་ཆབ་སྲིད་རྒྱ་གར་གྱིས་ཕྲོགས་ཏེ་འགྲོ་ཞེས་འདུན་ས་ཆུང་ངུར་གྲོས་བྱས་ནས་འཕྲོ་འགུམ་པར་ཆད་དེ་སློབ་དཔོན་གྱིས་ད་ཞིང་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པས་ཞིང་ཡར་ལུངས་ཀྱིས་ཆོག་ཟེར་ཏེ་སྔགས་མཁན་ལ་ཕྱག་བྱས་ཏེ་བྱ་དགའ་ཆེན་པོ་ཕུལ་ནས་སླར་རྒྱ་གར་དུ་བཞུད་པར་ཞུ་བ་ཕུལ་བ་དང་།” [33] “བཙན་པོས་ཀྱང་བཙུན་མོ་མཁར་ཆེན་བཟའ་འཚོ་རྒྱལ་དབང་ཡོན་དུ་ཕུལ་བས་བློན་པོ་རྣམས་མ་རངས་ཏེ་སྔོན་དུ་བཙུན་མོ་ཕྲོགས་ད་ནི་རྒྱལ་སྲིད་འཕྲོག་པར་ངེས་སོ་ཟེར་ནས་སླར་གཤེགས་པར་བགྲོ་བ” [34] ལ་བདེན་པར་བསམས་ཤིང་ཡིད་འཐད་བྱུང་ནས་བདའ་རྫོངས་བྱས་པར་མངོན། ཕྱིར་གཤེགས་ཁར་ཁོང་གིས་བོད་ཀྱི་རི་བྲག་ཆུ་མཚོ་མང་པོར་རྫས་གཏེར་སྨན་གཏེར་ཆོས་གཏེར་སོགས་གཏེར་སྦས་བྱས་རྗེས་ཕྱིར་ཕེབས་པའི་ཚུལ 《 ལྷོ་བྲག་ཆོས་འབྱུང 》དུ།“མཁན་པོ་རྒྱ་གར་ཡུལ་དུ་སྐྱེལ་མི་བཏང་བ་དང་། བློན་པོ་ཁ་ཅིག་ན་རེ་སྔགས་མཁན་དེ་མ་བསད་ན་དེ་ནུས་པ་ཆེ་སྟེ་བོད་ལ་བྱད་བྱས་པར་འོང་བས་འདུན་ས་ནས་བཅད་དེ་གསོད་མི་བཅོ་བརྒྱད་བཏང་ཟེར་ནས་དོང་ཕབས་ཀྱི་འཕྲང་ལ་བསྒུགས”[35] ནས་ཡོད་པ་ལ། སློབ་དཔོན་གྱིས་ཀྱང་དེ་འདྲ་བྱས་འོངས་སྙམ་ནས་འཕྲང་དེར་གཡོལ་ནས་གུང་ཐང་ལ་ཁ་ནས་ཐོན་ཏེ་བདེ་ལེགས་ངང་ཕྱིར་ཕེབས་སོ། །བོད་ཡུལ་ནས་འགྲོ་དོན་རྒྱ་ཆེར་མཛད་རྗེས་ཕྱིར་སྲིན་ཡུལ་རྔ་ཡབ་གླིང་ངམ་འགྲོ་ལྡིང་གི་ཡུལ་དུ་ཕེབས་ཤིང་། ཡུལ་དེ་ནི་ད་ལྟའི་གནས་གང་ཡིན་སྐོར་ལ《 སློབ་དཔོན་པད་མའི་རྣམ་ཐར་ཟངས་གླིང་མ》 ལས། “དེ་ནས་སློབ་དཔོན་པད་མ་འབྱུང་གནས་ཀྱིས༔ སྲིན་ཡུལ་ལངྐ་པཱུ་རི་ཞེས་ཛམ་བུའི་གླིང་སོག་ཀའི་ཡུ་བ་ལ་སྲིན་པོ་ཡོད་པ་ལ ༔ དེ་ཡང་ཨོ་རྒྱན་ཡུལ་དང་ཉེ་བར་ཡོད་དོ༔”[ 36 ] ཞེས་རྒྱ་གར་གྱི་སའི་དབྱིབས་སོག་པ་ལྟར་ཡོད་པ་ལ། དེའི་སོག་ཡུ་ལྟ་བུ་ན་སྲིན་ཡུལ་རྔ་ཡབ་གླིང་ཆགས་པར་འདོད་ལ། རྒྱ་གར་དང་ལངྐ་པཱུ་རི་གཉིས་ཀྱི་སའི་ཆགས་དབྱིབས་ལ་སྔོན་བྱོན་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་མང་པོས་ངང་མོས་ངང་ཕྲུག་འཁྲིད་པ་ལྟར་དུ་གནས་པར་བཤད་པས། དེ《 རྒྱ་གར་གྱི་མཐོ་རིམ་ལོ་རྒྱུས 》 ངོས་ཀྱི་ས་ཁྲ་དང་བསྡུར་ནས་དཔྱད་ན་ད་ལྟའི་སི་རི་ལན་ཁ（斯里兰卡) ཡིན་པར་ངེས། ཡང《རྒྱ་གར་གྱི་མཐོ་རིམ་ལོ་རྒྱུས》 ཀྱི་བར་བཅུག་གི་ས་ཁྲའི་ 锡兰 གྱི་ཐད་ན་ 赤铜邑 ཞེས་པ་ཞིག་ཀྱང་འདུག་ལ། དེ་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ན“ཟངས་མདོག་དཔལ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར”དུ་ངེས་པས། ཟངས་མདོག་དཔལ་རིའི་ཞིང་ཁམས་ནི་མི་ཡུལ་གྱི་ཞིང་ཁམས་ཤིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་པ་དང་། གསང་སྔགས་སྔ་འགྱུར་རྙིང་མའི་ཞལ་འདོན་གྲས་ཀྱི《ཟངས་མདོག་དཔལ་རིའི་སྨོན་ལམ་དཔལ་རིའི་གསང་ལམ》 དུ། “འཛམ་གླིང་ས་ཡི་ལྟེ་བ་རྡོ་རྗེ་གདན༔ དུས་གསུམ་རྒྱལ་བས་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བའི་གནས༔ དེ་ཡི་ནུབ་བྱང་རྔ་ཡབ་ལང་ཀའི་གླིང༔ ཟངས་མདོག་དཔལ་གྱི་རི་བོ.......” [ 37 ] ཞེས་ཆགས་སའི་གནས་ཡུལ་བསྟན་ཡོད་ཅིང་། དེའི་ཁྲོད་ཀྱི་ཡུལ་གྱི་བཀོད་པ་རྣམས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་ཁྱད་མཚར་དང་རྟོག་བཏགས་ཀྱིས་མ་བརྒྱན་པར་མི་ཡུལ་གྱི་གནས་མཆོག་ཉམས་དགའ་བ་ཞིག་གི་བཀོད་པ་དང་ཅུང་འདྲ་པོར་འདུག་པས། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་དེ་ཉིད་ཟངས་མདོག་དཔལ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཕོ་བྲང་གང་དེར་གནས་བཅས་ནས་དེ་གའི་གནའ་དུས་ཀྱི་མིའི་གཤིས་རྒྱུད་ཅུང་གྱོང་པོར་གནས་པ་དེ་དག་ལ་ཆོས་གནང་བ་དང་། དགྱེས་རྡོར་དང་དཔལ་མཆོག་དང་པོ་དང་། དཔལ་ཟླ་གསང་ཐིག་ལེ་དང་། བཀའ་བརྒྱད་ཀྱི་རྒྱུད་ལུང་སོགས་མང་དུ་བསྟན་ནས་ཡུལ་ཁམས་ཧྲིལ་པོར་ཆོས་ཀྱི་སྣང་བས་ཁྱབ་ཏུ་བཅུག་མཐར་གནས་དེར་སྐུ་གཤེགས་པར་མངོན།

དྲུག་པ། མཇུག་བསྡུ་བ།

དེ་ཡང་རིག་འཛིན་པད་མ་འབྱུང་གནས་མཆོག་ལ་ད་ལྟའི་ཆར་ཤ་མའི་ཆོས་ལུགས་( 萨满教 )ཀྱི་ཆོས་པ་དང་མ་ནིའི་ཆོས་ལུགས་( 摩尼教 ) ཀྱི་ཆོས་སྤེལ་མཁན་དུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་པ་སོགས་འདོད་ཚུལ་མི་གཅིག་པ་མང་དུ་འདུག་མོད། དེ་དག་ལས་ཕལ་ཆེ་བས་ཆོས་ལུགས་དེ་དག་གི་ལྟ་བ་དང་སློབ་དཔོན་པད་མས་བསྒྱུར་གནང་མཛད་པའི་བསྟན་བཅོས་དང་། ཆོས་སྐོར་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་ཐབས་སྐོར་རྣམས་གོ་བསྡུར་ནས་དཔྱད་པ་གནད་སྨིན་བཏང་མེད་སྟབས་འདོད་ཚུལ་དེ་དག་ལ་ཆ་འཇོག་བྱེད་མི་འོས་སྙམ།བཙུན་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་རིན་ཆེན་གྱི་《 བསྟན་འགྱུར་དཀར་ཆག 》དང《 བུ་སྟོན་ཆོས་འབྱུང 》 དུ་འཁོད་པའི་བསྟན་འགྱུར་དཀར་ཆག་སོགས་སུ་ཡང《 དམ་ཚིག་ལྔ་པར》དང《 རྡོ་རྗེ་རྣམ་པར་འཇོམས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གཟུངས་ཀྱི་རྣམ་པར་བཤད་པ་རྡོ་རྗེ་སྒྲོན་མ།》《 དཔལ་འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་མཁའ་ལ་སྤྱོད་པའི་སྒྲུབ་ཐབས། 》《 ངག་སྒྲུབ་པའི་ཐབས། 》《རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་བརྗིད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་འཇམ་དཔལ་གྱི་སྒྲུབ་ཐབས། 》《 འཕགས་པ་དཔའ་བོ་གཅིག་ཏུ་གྲུབ་པའི་སྒྲུབ་ཐབས། 》《འཁོར་ཡུག་མངར་བའི་སྒྲུབ་ཐབས། 》《 དགེ་ཚུལ་གྱི་དང་པོའི་ལོ་དྲི་བ།》《བཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྲིང་ཡིག 》[38] སོགས་སློབ་དཔོན་ཁོང་ཉིད་ཀྱིས་མཛད་པའི་བསྟན་བཅོས་མང་པོའི་མཚན་བྱང་འཁོད་པར་གཞིགས་ན་སློབ་དཔོན་ཉིད་གསང་སྔགས་སྤེལ་མཁན་གྱི་ནང་པའི་མཁས་གྲུབ་ཅིག་ཡིན་པར་ལུང་རིགས་གང་གིས་ཀྱང་སྒྲུབ་ཐུབ་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་ཁོ་བོའི་དཔྱད་འབྲས་ནི། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་པད་མ་འབྱུང་གནས་མཆོག་ནི་བོད་དུ་གསང་སྔགས་སྤེལ་མཁན་གྱི་རྒྱ་གར་གྱི་(ད་ལྟའི་རྒྱ་གར་དང་དེ་སྔའི་རྒྱལ་ཕྲན་ཨོ་རྒྱན་གྱི་ཡུལ་)གྱི་མཁས་གྲུབ་ཅིག་ཏུ་ངེས་ལ། སྔགས་བླ་མེད་ཀྱི་ཁ་སྦྱོར་རམ་འཁྲིག་སྦྱོར་གྱི་ཉམས་ལེན་པ( 性力派 ) ཞིག་ཀྱང་རེད། [39] རིག་སྔགས་ལ་བྱང་ཞིང་སྒྲུབ་ཐབས་ཀྱི་རིགས་སྟོན་པར་མཁས་པ། དུས་གསུམ་ལ་དཔྱོད་ཤེས་ཀྱིས་འཇུག་ཅིང་བོད་ཡུལ་ལ་ཕན་པ་ཆེར་མཛད་པའི་གྲུབ་པའི་སྐྱེས་བུ་སྐུ་དྲིན་ཅན་ཞིག་ཡིན་ནོ། །

མཆན།

[1] རྣམ་རྒྱལ་ར་འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོས་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་མཛད་པའི《མཁས་དབང་དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་གསུང་འབུམ།<གྲུབ་མཐའི་སྐོར་གྱི་རྣམ་བཤད།>》 མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གི2004ལོའི་ཟླ3པའི་པར་ཐེངས་དང་པོ། P438

[2] [3] གུ་རུ་ཨོ་རྒྱན་གླིང་པས་ཡར་ཀླུངས་ཤེལ་གྱི་བྲག་ཕུག་ནས་གཏེར་འདོན་མཛད་པའི《བཀའ་ཐང་སྡེ་ལྔ།》 མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གི1986ལོའི་ཟླ12པའི་པར་གཞི་དང་པོ། P126 P1

[4] གཡུ་སྒྲ་སྙིང་པོ་སོགས་ཀྱིས་བསྒྲིགས་པའི《བཻ་རོའི་རྣམ་ཐར་འདྲ་འབག་ཆེན་མོ།》 སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྐྲུན། P70

[5] [9] [18] [20] མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ནང་བསྟན་རིག་གནས་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་ཀྱིས་གཙོ་གཉེར་བྱས་པའི《སྔགས་མང་ཞིབ་འཇུག》 སྤྱིའི་འདོན་ཐེངས་བརྒྱད་པར་འཁོད་པའི་སོག་བཟློག་པ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་མཛད་པའི《དཔལ་རྡོ་རྗེ་ཕུར་པའི་ཆོས་ཀྱི་བྱུང་ཚུལ་ངོ་མཚར་རྒྱ་མཚོའི་རྦ་རླབས།》 P3 P3 P6 P7

[6] [12] [14] [16] [17] བདུད་འཇོམས་འཇིགས་བྲལ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེས་མཛད་པའི《བདུད་འཇོམས་ཆོས་འབྱུང་།》 སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྐྲུན། 1996ལོའི་ཟླ11པའི་དཔར་ཐེངས་དང་པོ། P78 P80 P80 P93 P94

[7] [8] [10] [13] [22] [23] [24] [36] མངའ་བདག་ཉང་ཉི་མ་འོད་ཟེར་གྱིས་གཏེར་ནས་བཏོན་པའི《སློབ་དཔོན་པད་མ་འབྱུང་གནས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་ཟངས་གླིང་མ》ཡི་མཇུག་ཏུ་གསབ་སྣོན་གྱི་ཚུལ་དུ་འཁོད་པའི་ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་མཛད་པའི《སློབ་དཔོན་པད་མ་འབྱུང་གནས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་ཡིད་ཆེས་གསུམ་ལྡན》ནམ་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་མཚན་ལ《སློབ་དཔོན་པད་མའི་རྣམ་ཐར་རྒྱ་གར་ལུགས།》 1987ལོའི་ཟླ7པར་སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྐྲུན། P240 P240-241 P252-253 P247 P258–259 P142–143 P259 257-258

[11] 《བསྟོད་སྨོན་ཕྱོགས་བསྒྲིགས》སུ་འཁོད་པའི་ཨོ་རྒྱན་གླིང་པའི་གཏེར་ཆོས《བཀའ་བསྡུས།》 མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས2005ལོའི་ཟླ9པར་བསྐྲུན་པའི《བསྟོད་སྨོན་ཕྱོགས་བསྒྲིགས།》 དཔར་ཐེངས་བཅུ་བཞི་པ། P341

[15] གུ་རུ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས་མཛད་པའི《གུ་བཀྲའི་ཆོས་འབྱུང་།》 ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྐྲུན། 1998ལོའི་ཟླ8པའི་པར་ཐེངས་གཉིས་པ། P130

[19] [21] [25] [28] [29] [30] [31] [33] [34] [35] དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བས་མཛད་པའི《ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན》ནམ《ལྷོ་བྲག་ཆོས་འབྱུང་།》 མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྐྲུན། 2006ལོའི་ཟླ1པོའི་པར་ཐེངས་དང་པོ། P169 P171 P168 P173 P173 P173 P173 P173 P175 P174

[26]འགོས་ལོ་གཞོན་ནུ་དཔལ་གྱིས་བརྩམས་པའི《དེབ་ཐེར་སྔོན་པོ།》(སྟོད་ཆ) སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྐྲུན། 1985ལོའི་ཟླ1པོའི་པར་ཐེངས་དང་པོ། P69

[27] [英]渥德尔著，王世安译:《印度佛教史》商务印书馆 1987年4 月第一版P451

[32] མཁས་པ་ལྡེའུ་ཡིས་མཛད་པའི《རྒྱ་བོད་ཆོས་འབྱུང་རྒྱས་པ།》 བོད་ལྗོངས་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་ཁང་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གི1987ལོའི་ཟླ6པའི་དཔར་གཞི་དང་པོ། P355

[37]《ཟངས་མདོག་དཔལ་རིའི་སྨོན་ལམ་དཔལ་རིའི་གསང་ལམ།》 ལག་བྲིས་མ་ཞིག །

[38] བུ་སྟོན་དང་བཙུན་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་རིན་ཆེན་གྱི《བསྟན་འགྱུར་དཀར་ཆག》ཏུ་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་དང་མཚོ་སྐྱེས་མཚན་ཅན་གྱི་སློབ་དཔོན་ཞིག་གིས་ཀྱཻ་རྡོ་རྗེའི་སྒྲུབ་ཐབས་དང་གཞུང་གཞན་མཛད་པའི་མཚན་བྱང་ཡང་འདུག་མོད་འདིར་མ་བཀོད། དེ་ཡང་སྤྱིར་ན་ཡིན་ཤས་ཆེ་སྟེ་ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐའི《སློབ་དཔོན་པད་མའི་རྣམ་ཐར་རྒྱ་གར་ལུགས》ཀྱི་ཤོག་ངོས283ན“སློབ་དཔོན་པད་མ་འབྱུང་གནས་ལུགས་ཀྱི་དགེས(དགྱེས)རྡོར་དང་དཔལ་མཆོག་དང་པོ།” ཞེས་ཡོད་པས་སོ། །

[39] གུ་རུ་ཨུ་རྒྱན་གླིང་པས་གྲོགས་གཞུ་ཀུན་རབ་ཧོར་བ་སྒོམ་ཤཱཀ་དང་བསྡོངས་ནས་ཡར་ཀླུངས་ཤེལ་ཕུག་ནས་གཏེར་བཏོན་གནང་བའི《པད་མ་བཀའ་ཐང》གཞིར་བཟུང་ན། སློབ་དཔོན་ཁོང་དང་ཐོག་རྒྱལ་སྲས་མཛད་དུས་བཙུན་མོ་འོད་འཆང་མ་ཡིན་ལ། ཕྱིས་སུ་སྒྲུབ་པ་ལ་གཤེགས་དུས་སྒྲུབ་རྟེན་ནམ་གཟུངས་མ་ལྷ་ལྕམ་མནྡ་ར་བ་ཡིན། བོད་ཡུལ་དབུས་སུ་བྱོན་དུས་ཕྱག་རྒྱ་མ་ནི་མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་ཡིན་ནོ། །གཞན《བཀའ་ཐང་སྡེ་ལྔ》ལྟར་ན། གོང་གསལ་ལས་གཞན་སློབ་དཔོན་ཁོང་བོད་ཡུལ་དུ་མ་བྱོན་གོང་བལ་ཡུལ་དུ་འགྲོ་དོན་མཛད་དུས་ལྷ་ལྕམ་བལ་མོ་ཤཱཀྱ་དེ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་གསང་ཡུམ་ཞིག་ཀྱང་འདུག འདི་དག་ནི་ཐ་མལ་བའི་སྣང་ཚོད་ལྟར་བྱས་པའོ། །

རྫོགས་སོ། །